Antibiotica stimuleren de groei van kinderen, zowel in hun lengte als in hun gewicht. Dat geldt met name voor het gebruik van antibiotica in de eerste twee levensjaren. Deze onderzoeksresultaten van de Universiteit Maastricht werden onlangs gepubliceerd in The Journal of Pediatrics . Voor de studie werden bijna duizend kinderen gedurende tien jaar gevolgd en werden verschillende factoren die groei kunnen beïnvloeden meegenomen. Deze onderzoeksopzet was mogelijk dankzij de Maastrichtse KOALA-studie; een groot geboortecohort waarin kinderen vanaf de geboorte worden gevolgd.
Het aantal kuren en het tijdstip zijn van belang
Voor deze studie werden de gegevens van huisartsen over het antibioticagebruik van 979 kinderen in hun eerste tien levensjaren geanalyseerd. Op zeven momenten werd hun lengte en gewicht geregistreerd; de eerste jaren op het consultatiebureau en de jaren daarna door de ouders thuis. Met name de kinderen die in de eerste zes maanden een antibioticakuur kregen en zij die er meerdere kregen tussen het eerste en tweede levensjaar, bleken langer en zwaarder te worden dan kinderen die geen antibiotica hadden gekregen. In het licht van de toename van obesitas achten de onderzoekers het wenselijk om ook dit effect van bepaalde antibiotica mee te nemen in het voorschrijfgedrag. Antibiotica worden nog steeds het meest voorgeschreven aan kinderen. Zo’n zeventig procent van de kuren wordt voorgeschreven bij luchtweginfecties, terwijl dat veelal eigenlijk onnodig is.
Effect via invloed darmmicrobioom
Van de 979 kinderen kreeg er 613 (63%) tenminste één antibioticakuur in hun eerste tien levensjaren. Van deze 613 kinderen kregen er 127 (13%) vier of meer kuren in tien jaar. Effecten op lengte en gewicht werden met name gezien bij de penicilline-achtige antibiotica uit de beta-lactamgroep. Hoewel het mechanisme dat verantwoordelijk is voor dit effect nog niet helemaal wordt begrepen door de wetenschap, gaat men er momenteel van uit dat de invloed van antibiotica op het darmmicrobioom hiervoor verantwoordelijk is. Deze studie sluit op die theorie aan, omdat het darmmicrobioom van kinderen tot twee à drie jaar nog gevoeliger is voor verstoringen dan die van oudere kinderen en volwassenen.
De studie kon andere factoren die groei van kinderen beïnvloeden uitsluiten, zoals het gewicht en rookgedrag van de moeder tijdens zwangerschap, hoe lang ze borstvoeding gaf, maar ook de hoeveelheid lichamelijke activiteit van de kinderen.
In Nederland is er al veel bereikt om onnodig antibioticagebruik terug te dringen, in andere landen is dat nog nauwelijks het geval. De onderzoekers achten verder onderzoek noodzakelijk, gezien het toenemende probleem van obesitas bij kinderen wereldwijd.
Bron: Universiteit Maastricht
Referenties
Mbakwa C.A., ‘Early Life Antiobiotic Exposure and Weight Development in Children: The KOALA Birth Cohort Study’, September 2016, Volume 176, Pages 105–113.e2